· အာဆီယံ၏ ပင်မမဏ္ဍိုင် (၃)ရပ်ဖြစ်သည့် အာဆီယံလုံခြုံရေးအသိုက်အဝန်း (ASEAN Security Community)၊ အာဆီယံစီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း(ASEAN Economic Community)နှင့် အာဆီယံ
လူမှုရေး-ယဉ်ကျေးမှုအသိုက်အဝန်း (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) တို့အနက် သဘာဝ
ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုကိစ္စရပ်များသည် အာဆီယံ လူမှုရေး-ယဉ်ကျေးမှု
အသိုက် အဝန်း၏ လုပ်ငန်းစဉ်များတွင်ပါဝင်ပါသည်။ အာဆီယံဒေသတွင်း
သဘာဝဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှု လုပ်ငန်းများ ကို ထိရောက်စွာဆောင်ရွက်ရန်အတွက် အာဆီယံ
သဘာဝဘေးအန္တရာယ် စီမံခန့်ခွဲမှု ကော်မတီ (ASEAN
Committee on Disaster Management-ACDM) ကို (၂၀၀၃)
ခုနှစ်တွင် အတည်ပြုဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ACDM သည် ဒေသတွင်း ဘေးဒဏ်ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ရေးနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံ သော
လူမှုအသိုက်အဝန်းဖြစ်ပေါ်စေရေး မျှော်မှန်းချက်နှင့်အညီ ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ
မူဝါဒများ၊ သဘောတူညီချက်များ၊ ကြေညာချက်များနှင့် လမ်းညွှန်ချက်များထုတ်ပြန်ရေး၊
ဘေးဒဏ် ရင်ဆိုင်တုံ့ပြန်နိုင်စွမ်းရှိသည့် အာဆီယံ လူမှုအသိုက်အဝန်း ဖြစ်ပေါ်လာစေရေးနှင့် ဘေးအန္တရာယ် ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုကဏ္ဍများတွင်
ပူးပါင်းဆောင်ရွက်မှုတိုးမြှင့်ရေးတို့ကို ဆောင်ရွက်ရန်ဖြစ်ပါသည်။
· သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုလုပ်ငန်းများအား အဓိကတာ၀န်ယူဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးနှင့်
ပြန်လည်နေရာချထားရေး၀န်ကြီးဌာနအောက်ရှိ ဘေးအန္တရာယ် ဆိုင်ရာ
စီမံခန့်ခွဲမှုဦးစီးဌာနသည် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စား ACDM တွင် အဓိကဆက်သွယ် ဆောင်ရွက် လျက်ရှိပါသည်။
အာဆီယံ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုကော်မတီ (ACDM) တွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ များသည် Senior Official Meeting- SOM Level အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးများအဆင့်အစည်းအဝေးနှင့်
အခြားစပ်ဆက်အစည်းအဝေးများကို တစ်နှစ်လျှင် (၂)ကြိမ်ကျင်းပပြီး အက္ခရာစဉ်အရ
နိုင်ငံအလိုက် အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူလျက်ရှိပါသည်။
· မြန်မာနိုင်ငံသည် အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို ၂၀၀၉ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တို့တွင် ဆောင် ရွက်၍
အစည်းအဝေးများကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့ပါသည်။
သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှုဆိုင်ရာ အာဆီယံသဘောတူ စာချုပ် (ASEAN Agreement on Disaster Management and Emergency Response - AADMER)
· သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှုဆိုင်ရာ
အာဆီယံသဘောတူ စာချုပ် (ASEAN Agreement
on Disaster Management and Emergency Response -AADMER) ကို ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၂၆) ရက်နေ့တွင်
အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက သဘောတူလက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပြီး ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၄) ရက်နေ့တွင်
အတည်ပြုခဲ့ပါသည်။
· အာဆီယံ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုကော်မတီ (ASEAN Committee on Disaster Management-ACDM) သည် AADMER ပါ ကတိကဝတ်များကို လိုက်နာလျက်ရှိပါသည်။
· AADMER ကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရန် လုပ်ငန်းအစီအစဉ်များ (AADMER Work Programme) အား (၅)နှစ် (၁)ကြိမ် ရေးဆွဲထားပါသည်။ AADMER Work Programme (၂၀၁၀-၂၀၁၅) ခုနှစ်နှင့် (၂၀၁၆-၂၀၂၀) ခုနှစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် AADMER Work Program (၂၀၂၁-၂၀၂၅) ကို ရေးဆွဲထားပြီး လုပ်ငန်းများအကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါ AADMER Work Program (၂၀၂၁-၂၀၂၅) တွင် ဦးစားပေးအစီအစဉ်(၅) ရပ် ပါဝင်ပါသည်။ ၎င်းဦးစားပေးအစီအစဉ်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အာဆီယံသဘာဝဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှု ကော်မတီ (ACDM) လုပ်ငန်းအဖွဲ့ (၃)ဖွဲ့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပါသည်။ ၄င်းလုပ်ငန်းအဖွဲ့များမှာ (၁) ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးနှင့် ဘေးလျော့ပါးရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့၊ (၂) ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရေး၊ တုံ့ပြန်ဆောင် ရွက်ရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့၊ (၃)ကမ္ဘာ့အဆင့် ဦးဆောင်မှုလုပ်ငန်းအဖွဲ့ဟူ၍ ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါလုပ်ငန်းအဖွဲ့များအနက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရေး၊ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ကို မြန်မာနိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံနှင့် စင်္ကာပူနိုင်ငံတို့က ပူးတွဲ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်တာ၀န်ယူ၍ လုပ်ငန်းများ အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့အပြင် မြန်မာ နိုင်ငံသည် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးနှင့် ဘေးလျော့ပါးရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့နှင့် ကမ္ဘာ့အဆင့်ဦးဆောင်မှု လုပ်ငန်းအဖွဲ့များတွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ်ပါဝင်ပါသည်။
အာဆီယံ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲရေးနှင့် အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေးရန်ပုံငွေ (ASEAN Disaster Management and Emergency Relief- ADMER Fund) တည်ထောင်ခြင်း
· AADMER သဘောတူညီစာချုပ်ပါ အပိုဒ် (၂၄) အရ အာဆီယံသဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲရေးနှင့်
အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေးရန်ပုံငွေ (ADMER
Fund) တစ်ရပ်ကို ထူထောင်ထားရှိပါသည်။
· မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ACDM
အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် ADMER Fund အတွက် သဒ္ဒါကြေး ထည့်ဝင်လျက်ရှိပါသည်။
သဘာဝဘေးစီမံခန့်ခွဲမှုအတွက် လူသားချင်းစာနာကူညီမှုဆိုင်ရာ အာဆီယံညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံး (ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on disaster management-AHA Centre)
· AADMER သဘောတူစာချုပ်၏ အခန်း(၂၀)ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်အရ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက
သဘာဝဘေးစီမံခန့်ခွဲမှုအတွက် အာဆီယံ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ လူသားချင်း
စာနာမှုအကူအညီပေးရေး ညှိနှိုင်းမှုဌာန (ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on
disaster management-AHA Centre) ထူထောင်ရေးဆိုင်ရာ
သဘောတူ စာချုပ်ကို အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ ဂျာကာတာမြို့တွင် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ
(၁၇)ရက်နေ့တွင် ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် (၁၉) ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌ လက်မှတ်ရေးထိုးအတည်ပြု၍
စတင်ထူထောင်ခဲ့ပါသည်။ AHA Centre ထူထောင်ခြင်း ၏
ရည်ရွယ်ချက်မှာ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှုများတွင်
ဒေသဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမြှင့်တင်နိုင်ရန်နှင့်
ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်များ၊ အလှူရှင်နိုင်ငံများ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့်
အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ အကြားညှိနှိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ မြှင့်တင်ရန်ဖြစ်ပါသည်။
· AHA Centre ၏လုပ်ငန်းများလည်ပတ်နိုင်ရေးအတွက်
အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ နှစ်စဉ် ရန်ပုံ ငွေများထည့်ဝင်လျက်ရှိရာ
မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စား ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုဦးစီးဌာနက နှစ်စဉ် ရန်ပုံငွေများ
ထည့်ဝင်ပေးလျက်ရှိပါသည်။
· ရန်ပုံငွေထည့်၀င်ခြင်းဖြင့်
အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်ပွားပါက အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံများ၏ သဘောတူညီမှုဖြင့်
လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများကို ထောက်ပံ့ပေးခြင်း၊
ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုလုပ်ငန်းများတွင် ဆောင်ရွက်နေရသူများအား
စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်သည့် သင်တန်းများပေးခြင်းနှင့် လိုအပ်သည့်အရင်းအမြစ်များ
ရရှိနိုင်ရန် ညှိနှိုင်းပေါင်းစပ်ပေးခြင်းစသည့် အကျိုးကျေးဇူးများရရှိပါသည်။
ထို့အပြင် ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပွား မှုများနှင့်ပတ်သက်၍
လိုအပ်သည့်ဆန်းစစ်လေ့လာမှုများနှင့် အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှုများ ဆောင်ရွက် နိုင်ရန် အာဆီယံအရေးပေါ်တုံ့ပြန်ရေးနှင့်
ဆန်းစစ်လေ့လာရေးအဖွဲ့ ASEAN-Emergency Response and
Assessment Team
(ASEAN-ERAT) ကိုလည်း ဒေသတွင်းအဆင့်တွင် ဖွဲ့စည်း ထားပါသည်။ အာဆီယံနိုင်ငံများအတွင်း
ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်သည့်အချိန်များတွင် အရေးပေါ်လူသားချင်း စာနာမှု အကူအညီများ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရေးနှင့်
ဆန်းစစ်လေ့လာမှုများ ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး အတွက် ဘေးသင့်နိုင်ငံ၏
ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ASEAN-ERAT အဖွဲ့ကို ဘေးဖြစ်ပွားရာနိုင်ငံသို့
အချိန်နှင့် တစ်ပြေးညီစေလွှတ်ပေးလျက်ရှိပါသည်။
· ထို့အပြင် အာဆီယံဒေသတွင်း ဘေးအန္တရာယ်များဖြစ်ပွားပါက ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ထောက်ပံ့ ရေးလုပ်ငန်းများကို
ထိရောက်မြန်ဆန်စွာဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် Disaster Emergency Logistic System for ASEAN (DELSA) ကို ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ
(၇)ရက်နေ့တွင် စတင်အကောင် အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ DELSA စီမံကိန်းအရ
ကယ်ဆယ်ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများကို မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ဆူဘန်းမြို့တွင် ဗဟိုသိုလှောင်ရုံတစ်ခုဖွင့်လှစ်၍
သိုလှောင်ထားပြီး အရန် သိုလှောင်ရုံများကို ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချိုင်းနတ်ခရိုင်နှင့်
ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ ကွာဇုန်မြို့ (Quezon City) တို့တွင်
အသီးသီးတည်ဆောက်၍ ကယ်ဆယ်ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများ အရန်သင့်သိုလှောင်ထားရှိပါသည်။
· အာဆီယံဒေသတွင်းနဲ့
အာဆီယံပြင်ပဒေသများတွင် သဘာ၀ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ အရေး ပေါ်တုံ့ပြန်ရေးလုပ်ငန်းများကို
ထိရောက်စွာဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီးများက တစ်ခုတည်းသောအာဆီယံ၊ တစ်ခုတည်းသောတုံ့ပြန်မှု ကြေညာစာတမ်း (Declaration on One ASEAN, One Response) ကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင်
လာအိုနိုင်ငံ၌ ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့သော (၂၈) ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌
လက်မှတ်ရေးထိုးအတည်ပြု ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါကြေညာစာတမ်းကို
အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေးအတွက် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများမှ ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုဌာနများသည် AHA Centre နှင့်ပူးပေါင်း၍ လုပ်ငန်းပိုင်း ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များကို
ညှိနှိုင်းအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။